Międzynarodowy Dzień Kobiet i Dziewcząt w Nauce

22 grudnia 2015 roku Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło rezolucję 70/212, ustanawiającą 11 lutego jako stałą datę obchodów Międzynarodowego Dnia Kobiet i Dziewcząt w Nauce. Każdego roku święto to odbywa się pod innym hasłem przewodnim, które zwraca uwagę na kluczowe wyzwania związane z równością płci w nauce oraz porusza istotne kwestie dotyczące roli kobiet i dziewcząt w sektorach technologicznych i badawczych.

Obchody organizowane są wspólnie przez UNESCO i UN Women we współpracy z rządami, organizacjami międzynarodowymi, uczelniami, sektorem prywatnym oraz społeczeństwem obywatelskim. Ich celem jest zwiększenie udziału kobiet w nauce, promowanie ich osiągnięć oraz wspieranie dziewcząt dążących do kariery naukowej.

Obchody Międzynarodowego Dnia Kobiet i Dziewcząt w Nauce 2025

Zgodnie z danymi UNESCO, mimo kluczowej roli dziedzin STEM dla gospodarek narodowych, większość państw wciąż nie osiągnęła równości płci w tym obszarze. Obecnie kobiety stanowią jedynie 33,3% naukowców na świecie, a ich udział wśród studentów kierunków STEM wynosi zaledwie 35%. W 2016 roku jedynie 30% krajów dysponujących odpowiednimi danymi osiągnęło parytet płci wśród badaczy. Dodatkowo, jedynie 22 kobiety w historii zdobyły Nagrodę Nobla w naukach ścisłych.

Tegoroczne obchody Międzynarodowego Dnia Kobiet i Dziewcząt w Nauce odbyły się w siedzibie UNESCO w Paryżu pod hasłem „Kariera w nauce, technologii, inżynierii i matematyce: Jej głos w Nauce” (Unpacking STEM Careers: Her Voice in Science). Wydarzenie odbyło się zarówno stacjonarnie, jak i online, a jego transmisja rozpoczęła się o godzinie 14:00 i potrwa do 20:30.

Wsparcie dla kobiet w nauce

Wiele krajów i organizacji międzynarodowych podejmuje inicjatywy wspierające kobiety w nauce. W Australii rząd przeznaczył 6,7 mln AUD na zwiększenie ich reprezentacji w STEM, a w Unii Europejskiej instytucje akademickie muszą wdrażać plany równości płci, by otrzymać finansowanie. Irlandia wprowadziła wymóg posiadania certyfikatu równości płci dla uczelni ubiegających się o środki na badania, natomiast w Kenii UNESCO organizuje wirtualne spotkania edukacyjne. Wielka Brytania promuje Międzynarodowy Dzień Kobiet i Dziewcząt w Nauce w mediach społecznościowych, a w Polsce w ramach projektu „Dziewczyny w Nowych Technologiach” odbywa się konferencja poświęcona roli kobiet w sektorze technologicznym.

Święto to stanowi również okazję do działań podejmowanych przez uniwersytety i firmy technologiczne. Uczelnie organizują kursy mistrzowskie dla dziewcząt prowadzone przez kobiety-naukowców, a Międzynarodowa Rada Nauki oraz inne organizacje przygotowują wydarzenia online i stacjonarne. L’Oréal-UNESCO nagradza wybitne kobiety-naukowców, a Airbus aktywnie promuje ich kariery w sektorze lotniczym i kosmicznym.

Społeczne i edukacyjne bariery

W wielu państwach na świecie kobiety wciąż muszą mierzyć się z barierami społecznymi i edukacyjnymi, które znacząco utrudniają im rozwój naukowy. Przeszkody związane z narzuconymi tradycyjnymi rolami płciowymi, obowiązkami domowymi, czy wczesnym macierzyństwem są szczególnie silne w Azji Południowej czy Afryce-regionach rozwijających się. Systemowe utrudnienia dotyczą również państw wysoko rozwiniętych, między innymi Wielkiej Brytanii, w której przeprowadzone badania wykazały, że dziewczęta są rzadziej zachęcane przez nauczycieli czy rodzinę do wyboru kierunków ścisłych.

Sytuacja w Polsce

Dane z portalu RAD-on ujawniają wyraźny trend- im wyższy stopień awansu naukowego, tym mniejszy udział kobiet. Wskaźnik Szklanego Sufitu (GCI) przekraczający 1 potwierdza tę nierówność.

Choć kobiety stanowią ponad połowę osób z tytułem doktora, w gronie profesorów ich odsetek spada do zaledwie 27,9%. Szczególnie widoczne są te dysproporcje w dziedzinach STEM. O ile w naukach społecznych i humanistycznych (SSH) obserwujemy względną równowagę płci, to nauki techniczne wciąż pozostają zdominowane przez mężczyzn.

Pomimo stopniowych zmian w kierunku równości, rozwój kariery kobiet w STEM wciąż wymaga dodatkowego wsparcia i systemowych rozwiązań.