Nieporozumienie – kultury niskokontekstowe i wysokokontekstowe
Zastanawiałeś się kiedyś, dlaczego próby negocjacji między państwami lub firmami zagranicznymi kończą się czasem fiaskiem? Często do przyczyn takich obrotów spraw można zaliczyć sprzeczność interesów, ale w rzeczywistości źródłem niepowodzeń mogą być także różnice międzykulturowe, które zaburzają wzajemne zrozumienie się. To w jaki sposób komunikujemy się, wynika z tego z jaką kulturą się utożsamiamy. Warto więc znać chociaż podstawowe informacje na temat kultur wysoko i niskokontekstowych, aby uniknąć nieporozumień w kontaktach z ludźmi z obcych państw.
Edward T. Hall był amerykańskim antropologiem i to on wymyślił koncepcję kultur wysoko i niskokontekstowych. Idea ta odnosi się do odmienności narodów w aspektach związanych z komunikacją, poczuciem czasu, potrzebą przestrzeni czy budowaniem więzi. Okazuje się, że ludzie pochodzący z krajów takich jak Japonia czy Chiny często posługują się aluzjami i wyrażają się w sposób niewerbalny, podczas gdy mieszkańcy Stanów Zjednoczonych czy Niemiec preferują wydawanie komunikatów jasnych i klarownych. Poza tym w komunikacji ci pierwsi częściej uzależniają kontekst od zrozumienia komunikatu, co dla kultur niskokontekstowych jest odmienne – dla nich kontekst sytuacyjny jest mniej ważny od samej wiadomości.
Na tych różnicach międzykulturowych jednak się nie kończy. Występują one także, gdy przeanalizujemy zależności między znaczeniem zadania i relacji dla danej kultury. Dla „wysokokontekstowców” istotne w miejscu pracy są więzi między pracownikami i odgrywają większą rolę od wykonywanego zadania, co jest przeciwieństwem do wartości „niskokontekstowców”, którzy nie przywiązują dużej wagi do nawiązywania relacji i dla nich ważniejsze jest ukończenie powierzonej pracy. Ludzie utożsamiający się z kulturą wysokokontekstową są po prostu bardziej przywiązani do rodziny i społeczności, co jest inne wśród osób pochodzących z kultur niskokontekstowych, które mniej przejmują się lojalnością i dbaniem o więzi międzyludzkie za wszelką cenę. Odmienność jest również widoczna w pojmowaniu czasu przez dwie kultury – Niemcy będą dbali o punktualność, a dla mieszkańców Portugalii czas będzie elastyczny.
Jak jednak teoria Edwarda Halla wygląda w praktyce? Aby to zrozumieć, wyobraźmy sobie pewną sytuację. Andrew, Amerykanin, szef prosperującej firmy współpracuje z podrzędnym pracownikiem – Hiroto, mężczyzną z Japonii. Pewnego dnia Andrew mówi Hiroto, że w niedzielę przyjdzie do ich firmy klient i potrzebny jest pracownik, który przedstawi mu ofertę. Prosi Japończyka, żeby ten pojawił się wtedy w pracy i zadbał o interesy firmy. Japończyk zgadza się i po chwili dodaje ”W niedzielę są urodziny mojego syna”. Andrew odpowiada mu na to, że to świetnie i prosi Hiroto, żeby ten przekazał swojemu synowi najlepsze życzenia od niego. Cała scenka kończy się w ten sposób, że Japończyk dziękuje, a w niedzielę nie ma go w pracy. Dlaczego tak się stało? Jak można to wyjaśnić?
Hiroto kieruje się tym, że rodzina jest najważniejsza i uzależnia swój komunikat od kontekstu, którym są urodziny jego syna. Amerykanin nie zwraca uwagi na ten kontekst podczas procesu komunikacji i z typową zachodnią życzliwością składa życzenia, przy czym domyśla się, że mimo urodzin, Japończyk pojawi się w pracy, w końcu Andrew jest z kultury, w której zadanie jest ważniejsze niż relacje. I tak dochodzi do nieporozumienia – Japończyk myśli, że został wysłuchany i bezrefleksyjnie zakłada, że będzie miał dzień wolny, natomiast Amerykanin jest święcie przekonany, że może spodziewać się Hiroto w firmie w niedzielę. W końcu Japończyk powiedział na początku swojej wypowiedzi, że się pojawi.
Myślę, że historia Andrew i Hiroto pokazuje, że w komunikacji między ludźmi z różnych państw istotne jest zrozumienie różnic pomiędzy kulturami. Świadomość odmienności pozwala po prostu nie doprowadzać do nieporozumień, które bardzo często wynikają z innych wartości, których wyznawanie uzależnione jest często od pochodzenia kulturowego. Warto więc znać te podstawowe różnice kulturowe, zwłaszcza gdy pracuje się w środowisku międzykulturowym.
About The Author
